Του Αντώνη Νταβανέλου

Παραδοσιακά στη ΔΕΘ, η παρουσίαση των προγραμμάτων των πολιτικών κομμάτων είχε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αυτό φέτος ήταν και είναι μεγαλύτερο, γιατί το τυπικό «τέλος» των μνημονίων υποχρεώνει τους πάντες να μιλήσουν για τις προθέσεις τους σχετικά με την «επόμενη μέρα».

Εδώ χρειά­ζε­ται μια πρώτη πα­ρα­τή­ρη­ση: το «τέλος» των μνη­μο­νί­ων είναι ένα κοινό ψέμα, αφού το σύ­νο­λο των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων μνη­μο­νια­κών αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων, η επο­πτεία των δα­νει­στών επί της οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής θα συ­νε­χι­στούν μέχρι το… 2060 και τα θε­σμο­θε­τη­μέ­να υπο­χρε­ω­τι­κά «πλε­ο­νά­σμα­τα» οδη­γούν σε δε­κα­ε­τί­ες βάρ­βα­ρης λι­τό­τη­τας. Την αλή­θεια αυτή υπο­γράμ­μι­σαν το ΚΚΕ και ο Π. Λα­φα­ζά­νης εκ μέ­ρους της ΛΑΕ.

Η αλή­θεια αυτή λει­τούρ­γη­σε ως «πλαί­σιο», τόσο για τον Αλ. Τσί­πρα όσο και για τον Κυρ. Μη­τσο­τά­κη. Σε όποια μέτρα κι αν ανα­φέρ­θη­καν, φρό­ντι­ζαν να υπο­γραμ­μί­ζουν ότι αυτά θα «περ­πα­τή­σουν» υπό τον όρο της έγκρι­σης των δα­νει­στών. Αυτό το γε­γο­νός –που ο Αλ. Τσί­πρας πε­ριέ­γρα­ψε γλα­φυ­ρά ανα­λύ­ο­ντας τις φά­σεις έγκρι­σης του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού μιας εκλεγ­μέ­νης κυ­βέρ­νη­σης από τα μη εκλεγ­μέ­να «σώ­μα­τα» της Κο­μι­σιόν- ανα­δει­κνύ­ει το ση­μα­ντι­κό ζή­τη­μα λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας, το ζή­τη­μα της δη­μο­κρα­τί­ας στη λήψη ση­μα­ντι­κών απο­φά­σε­ων οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής, το ζή­τη­μα που έχει πλέον δη­μιουρ­γη­θεί στα 10 χρό­νια μετά το ξέ­σπα­σμα της κρί­σης.

Όμως, πα­ρό­λα αυτά, το τυ­πι­κό «τέλος» των μνη­μο­νί­ων έχει μια πο­λι­τι­κή ση­μα­σία: στη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση τα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα εξου­σί­ας οφεί­λουν πε­ρισ­σό­τε­ρο να ανα­λά­βουν την «πα­τρό­τη­τα» των προ­τά­σε­ών τους, να «υιο­θε­τή­σουν» τα οι­κο­νο­μι­κο­κοι­νω­νι­κά προ­γράμ­μα­τά τους, να πά­ψουν να κρύ­βουν τις προ­θέ­σεις τους σχε­τι­κά με το μέλ­λον.

Με αυτήν την έν­νοια οι συ­γκε­κρι­μέ­νες δε­σμεύ­σεις του Αλ. Τσί­πρα και του Κυρ. Μη­τσο­τά­κη είναι ση­μα­ντι­κές. Αμ­φό­τε­ροι υπήρ­ξαν γεν­ναιό­δω­ροι και συ­γκε­κρι­μέ­νοι στα τα­ξί­μα­τά τους προς την ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη. Προς το «τμήμα του έθνους» που όχι μόνο δεν υπέ­φε­ρε ανά­λο­γα με τους ερ­γα­ζό­με­νους και τις λαϊ­κές τά­ξεις στα χρό­νια της κρί­σης, αλλά αντί­θε­τα επω­φε­λή­θη­κε από αυτήν: η εντυ­πω­σια­κή ανά­καμ­ψη της κερ­δο­φο­ρί­ας των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων (σε συν­δυα­σμό με τις αρ­νη­τι­κές επεν­δύ­σεις και τη μη­δε­νι­κή αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας) ερ­μη­νεύ­ε­ται απο­κλει­στι­κά από τη συ­ντρι­βή των μι­σθών και των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των και κα­τα­κτή­σε­ων. Προς αυτό το «τμήμα του έθνους», προς τον «κόσμο του επι­χει­ρείν», ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η ΝΔ υπο­σχέ­θη­καν γεν­ναία μεί­ω­ση της φο­ρο­λό­γη­σης των κερ­δών, μεί­ω­ση των ερ­γο­δο­τι­κών ει­σφο­ρών και συ­νέ­χεια των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων μνη­μο­νια­κών αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων.

Ει­δι­κά ο Αλ. Τσί­πρας εξαγ­γέ­λο­ντας την ανα­δρο­μι­κή επι­στρο­φή όλων των μνη­μο­νια­κών πε­ρι­κο­πών στους έν­στο­λους και στους δι­κα­στές, ανέ­δει­ξε την κα­θε­στω­τι­κή πρό­θε­ση απο­κα­τά­στα­σης των ζη­μιών που υπέ­στη το σκλη­ρό τμήμα των κρα­τι­κών μη­χα­νι­σμών κατά τη μνη­μο­νια­κή πε­ρί­ο­δο. Ούτε λόγος, βέ­βαια, για επέ­κτα­ση αυτής της γεν­ναιο­δω­ρί­ας προς τους δα­σκά­λους, τις νο­σο­κό­μες, τους «σκου­πι­διά­ρη­δες» κ.ο.κ.

Δεν είναι, λοι­πόν, ακρι­βές ότι στα χρό­νια της κρί­σης «Η Ελ­λά­δα κα­τα­στρά­φη­κε… η Ελ­λά­δα θυ­σιά­στη­κε… η Ελ­λά­δα συ­νε­χί­ζει να ξε­ζου­μί­ζε­ται…». Τσί­πρας και Μη­τσο­τά­κης στη ΔΕΘ, μι­λώ­ντας για την πο­λι­τι­κή τους στην πε­ρί­ο­δο που ακο­λου­θεί το τυ­πι­κό «τέλος» των μνη­μο­νί­ων, κή­ρυ­ξαν την ώρα της τα­ξι­κής και πο­λι­τι­κής μο­νο­μέ­ρειας. Και αυτό ση­μαί­νει την υπο­χρέ­ω­ση για όλες τις πτέ­ρυ­γες της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς να πα­ρου­σιά­σουν τη δική τους εκ­δο­χή για αυτήν τη μο­νο­μέ­ρεια, λο­γο­δο­τώ­ντας στις ανά­γκες του κό­σμου μας.

Είναι αλή­θεια ότι οι στό­χοι που πρέ­πει να προ­βά­λου­με πρέ­πει να είναι «με­τρη­μέ­νοι», να κα­θο­ρί­ζο­νται από τη συ­ναί­σθη­ση ότι οφεί­λουν να διεκ­δι­κούν τη συ­ναί­νε­ση πλα­τιού τμή­μα­τος των ερ­γα­ζο­μέ­νων, να συ­νυ­πο­λο­γί­ζουν τον αρ­νη­τι­κό συ­σχε­τι­σμό πο­λι­τι­κής δύ­να­μης (με κε­ντρι­κό ση­μείο ότι δεν εί­μα­στε στις πα­ρα­μο­νές μιας άλλης, αυ­θε­ντι­κής, κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς…). Όμως η απαί­τη­ση για άμεση και σαφή κα­τάρ­γη­ση του υπο­κα­τώ­τα­του μι­σθού για τους νέους, για άμεση και σαφή αύ­ξη­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού και της κα­τώ­τε­ρης σύ­ντα­ξης, για άμεσα και σαφή μέτρα προ­στα­σί­ας των λαϊ­κών τά­ξε­ων από τη φο­ρο­ε­πι­δρο­μή, για μέτρα προ­στα­σί­ας από την ελα­στι­κό­τη­τα, για μέτρα αλ­λη­λεγ­γύ­ης προς τους ανέρ­γους, για διεκ­δί­κη­ση αύ­ξη­σης πόρων για τα σχο­λεία, τα νο­σο­κο­μεία και τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, είναι στό­χοι υπε­ρώ­ρι­μοι. Το αί­τη­μα της Φ. Γεν­νη­μα­τά για κα­τάρ­γη­ση του «χα­ρα­τσιού» της Ει­δι­κής Ει­σφο­ράς (τάχα μου Κοι­νω­νι­κής Αλ­λη­λεγ­γύ­ης) δεί­χνει ότι ακόμα και κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­μεις διαι­σθά­νο­νται ότι δεν είναι μα­κριά η «στιγ­μή» ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών απαι­τή­σε­ων για απο­κα­τά­στα­ση των ζη­μιών που προ­κά­λε­σε η μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή στους μι­σθω­τούς και στις λαϊ­κές τά­ξεις.

Η ανά­δει­ξη ενός τέ­τοιου «προ­γράμ­μα­τος» τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας ήταν το βα­σι­κό ζη­τού­με­νο στην πα­ρέμ­βα­ση των δυ­νά­με­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στη φε­τι­νή ΔΕΘ. Και η κα­θυ­στέ­ρη­ση να δια­τυ­πω­θούν απλά και κα­θα­ρά αυτοί οι στό­χοι, η κα­θυ­στέ­ρη­ση να δια­τυ­πω­θούν κα­θα­ρά οι τα­ξι­κές δια­χω­ρι­στι­κές γραμ­μές για την επό­με­νη πε­ρί­ο­δο, οδη­γεί ανα­πό­φευ­κτα σε κα­θυ­στέ­ρη­ση όλων των σχε­δί­ων πο­λι­τι­κής ανα­σύ­ντα­ξης.

Στην κα­τεύ­θυν­ση αυτή συμ­βά­λουν ιδε­ο­λο­γι­κές πα­ρα­δό­σεις από τη δια­δρο­μή της Αρι­στε­ράς που πάντα ήταν αμ­φι­λε­γό­με­νες, αλλά σή­με­ρα λει­τουρ­γούν απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κά. Μπο­ρού­με να υιο­θε­τή­σου­με ως κε­ντρι­κό, ως «ταυ­το­τι­κό» σύν­θη­μά μας το «Ούτε ΗΠΑ – Ούτε Γερ­μα­νία – Εθνι­κή Ανε­ξαρ­τη­σία»; Μα, ένα τέ­τοιο σύν­θη­μα «ξε­δι­πλώ­νει» δίπλα μας ο Ερ­ντο­γάν και όλοι γνω­ρί­ζου­με ότι στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας του η κοι­νω­νι­κή ανι­σό­τη­τα και η δυ­στυ­χία κλι­μα­κώ­νο­νται. Επί­σης, όλοι γνω­ρί­ζου­με ότι στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες ανα­πτύσ­σε­ται το υβρί­διο με­τα­ξύ νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και ακρο­δε­ξιάς (τύπου Σαλ­βί­νι, τύπου δε­ξιού Brexit κλπ) που δη­μα­γω­γεί περί «εθνι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας» ενώ υπο­στη­ρί­ζει θερ­μό­τα­τα την συ­νέ­χεια των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων.

Ένας άλλος πα­ρά­γο­ντας που σπρώ­χνει προς την υπο­βάθ­μι­ση της τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας, είναι η σύγ­χυ­ση με­τα­ξύ «ανά­πτυ­ξης» και μιας κά­ποιας φι­λο­λαϊ­κής «εξό­δου από την κρίση». Μα, όλοι γνω­ρί­ζου­με ότι η αύ­ξη­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας των κα­πι­τα­λι­στών στα δύο τε­λευ­ταία χρό­νια, δεν έφερε αύ­ξη­ση των επεν­δύ­σε­ων, αύ­ξη­ση της απα­σχό­λη­σης, αλλά αντί­θε­τα όλο και θρα­σύ­τε­ρα αι­τή­μα­τα «ελα­στι­κο­ποί­η­σης» των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των. Λοι­πόν σύ­ντρο­φοι, εί­μα­στε υπέρ ή κατά της μεί­ω­σης της φο­ρο­λο­γί­ας επί των κερ­δών των κα­πι­τα­λι­στών που εξάγ­γει­λανοι Τσί­πρας και Μη­τσο­τά­κης; Εί­μα­στε υπέρ ή κατά της προ­τε­ραιό­τη­τας στη μεί­ω­ση του ΦΠΑ στον «του­ρι­σμό» (των 31 εκα­τομ­μυ­ρί­ων αφί­ξε­ων) ή επι­μέ­νου­με να θε­ω­ρού­με προ­τε­ραιό­τη­τα τη μεί­ω­ση του ΦΠΑ στα τρό­φι­μα και στα είδη πλα­τιάς λαϊ­κής κα­τα­νά­λω­σης;

Όταν μι­λά­με για ενί­σχυ­ση των «μι­κρο­με­σαί­ων», εν­νο­ού­με τους αυ­τα­πα­σχο­λού­με­νους που ζουν από την ερ­γα­σία τους ή τον κόσμο των με­γά­λων βιο­τε­χνών και των εμπό­ρων, των Επι­με­λη­τη­ρί­ων και του Μί­χα­λου, όπου βα­σι­λεύ­ει η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη αρ­πα­κτι­κό­τη­τα σε βάρος των μι­σθω­τών τους; Ανά­λο­γα ζη­τή­μα­τα, αν δεν απα­ντη­θούν κα­θα­ρά και στα­θε­ρά, θα λει­τουρ­γή­σουν ως τρο­χο­πέ­δη στην πο­λι­τι­κή πάλη, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των εκλο­γι­κών ανα­με­τρή­σε­ων.

Είναι αλή­θεια ότι όλα τα πα­ρα­πά­νω κα­θή­κο­ντα συν­δυά­ζο­νται επι­τα­κτι­κά με τα κα­θή­κο­ντα της αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κής-αντι­πο­λε­μι­κής πάλης. Άλ­λω­στε η πα­ρου­σία των ΗΠΑ στη ΔΕΘ έβγα­ζε μάτια. Όμως, ο ανα­γκαί­ος αντια­με­ρι­κα­νι­σμός οφεί­λει να απα­ντά στο πραγ­μα­τι­κό «πρό­γραμ­μα» των ΗΠΑ, που χέ­ρι-χέ­ρι με τον Τσί­πρα, πα­ρου­σιά­στη­κε στη ΔΕΘ: «Άξο­νας» της Ελ­λά­δας με το Ισ­ρα­ήλ, επέ­κτα­ση του ΝΑΤΟ στα Βαλ­κά­νια, εξο­πλι­σμοί και νέες βά­σεις, κοι­νές «μπίζ­νες» στα λι­μά­νια και στην ενέρ­γεια κ.ο.κ. Με αυτήν την έν­νοια, η σωστή και ανα­γκαία ενα­ντί­ω­ση στη συμ­φω­νία των Πρε­σπών οφεί­λει να επι­χει­ρη­μα­το­λο­γεί­ται με κέ­ντρο την απόρ­ρι­ψη της επέ­κτα­σης του ΝΑΤΟ στην πε­ριο­χή και όχι γιατί «δεν συμ­βά­λει στο να ενι­σχυ­θεί η ασφά­λεια και να κα­τα­πο­λε­μη­θούν οι αλυ­τρω­τι­κές βλέ­ψεις».

Στη γε­νί­κευ­ση της συ­ζή­τη­σης για τα Βαλ­κά­νια είναι ιδιαί­τε­ρα θε­τι­κή η υπό­μνη­ση της πα­ρά­δο­σης του Ρήγα Φε­ραί­ου. Της πρώ­της («αστι­κο­δη­μο­κρα­τι­κής»;) δια­τύ­πω­σης της ιδέας της δια­βαλ­κα­νι­κής ενό­τη­τας ως προ­ϋ­πό­θε­σης για την ελευ­θε­ρία, που ο Βε­λε­στιν­λής πε­ριέ­γρα­ψε ορ­μη­τι­κά στον Θού­ριο: «Βουλ­γά­ροι κι Αρ­βα­νί­τες, Αρ­μέ­νιοι και Ρω­μιοί/ Αρά­πη­δες και άσπροι, με μια κοινή ορμή/ για την ελευ­θε­ρί­αν να ζώ­σω­μεν σπαθί/… Μαυ­ρο­βου­νιού κα­πλά­νια, Ολύ­μπου σταυ­ραη­τοί/ και Αγρά­φων τα ξε­φτέ­ρια, γεν­νή­στε μια ψυχή/ αν­δρεί­οι Μα­κε­δό­νες (σσ: το 1797!) ορ­μή­σα­τε για μια/ και αίμα των τυ­ράν­νων, ρου­φήξ­τε σαν θεριά…».

Αρ­γό­τε­ρα, αυτήν την πα­ρά­δο­ση προ­ώ­θη­σε η 3η Διε­θνής στον καιρό του Λένιν, με τη στρα­τη­γι­κή της Βαλ­κα­νι­κής Σο­σια­λι­στι­κής Ομο­σπον­δί­ας. Αυτήν την πα­ρά­δο­ση που υπο­δει­κνύ­ει τη συ­νερ­γα­σία, φιλία και αλ­λη­λεγ­γύη των λαών της πε­ριο­χής ως προ­ϋ­πό­θε­ση για την απε­λευ­θέ­ρω­ση του κα­θε­νός από αυ­τούς, είναι του­λά­χι­στον προ­βλη­μα­τι­κό να την συρ­ρι­κνώ­νου­με, μι­λώ­ντας για «τις με­γά­λες πα­ρα­κα­τα­θή­κες του Ρήγα Φε­ραί­ου, για Βαλ­κά­νια με ασφα­λή και εγ­γυ­η­μέ­να σύ­νο­ρα (!!)». Γιατί στο χώρο ενός ευ­ρύ­τε­ρου «ρι­ζο­σπα­στι­σμού» πέραν των ορ­γα­νω­μέ­νων δυ­νά­με­ων τις μαρ­ξι­στι­κής Αρι­στε­ράς, και κυ­ρί­ως σε ρεύ­μα­τα προ­ερ­χό­με­να από τη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία, υπάρ­χουν σή­με­ρα ιδιό­μορ­φες εξε­λί­ξεις.

Πρό­σφα­τα στη γερ­μα­νι­κή Αρι­στε­ρά, ένα τμήμα του Die Linke, με επι­κε­φα­λής την Σάρα Βά­γκεν­χετ, απο­φά­σι­σε να με­τα­το­πι­στεί προς την κα­τεύ­θυν­ση των «κλει­στών συ­νό­ρων», προς την απο­στα­σιο­ποί­η­ση από τα κα­θή­κο­ντα αλ­λη­λεγ­γύ­ης στους πρό­σφυ­γες, προς την υιο­θέ­τη­ση πο­λι­τι­κών «γερ­μα­νι­κής προ­τε­ραιό­τη­τας». Η με­τα­τό­πι­ση αυτή προ­κά­λε­σε σύγ­χυ­ση, αντι­πα­ρα­θέ­σεις, δια­λυ­τι­σμό μέσα στις γραμ­μές του Die Linke και τη χλεύη της ακρο­δε­ξιάς.

Κάθε τέ­τοιο «παι­χνί­δι», ακόμα και η πιο μικρή υπο­βάθ­μι­ση της κε­ντρι­κό­τη­τας του αντι­ρα­τσι­σμού και των κα­θη­κό­ντων μας απέ­να­ντι στους πρό­σφυ­γες, έρ­χε­ται σε άμεση αντί­θε­ση με το στρα­τη­γι­κό «όραμα» που υπε­ρά­σπι­σε ο Π. Λα­φα­ζά­νης στη ΔΕΘ, υπο­στη­ρί­ζο­ντας το συν­δυα­σμό «της ρήξης και της απο­δέ­σμευ­σης από τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, βαθιά αντι­δρα­στι­κή και ολο­κλη­ρω­τι­κή ΕΕ… με τη στρα­τη­γι­κή ενός νέου νι­κη­φό­ρου σο­σια­λι­σμού. Του σο­σια­λι­σμού του 21ου αίωνα, ο οποί­ος τότε μόνο μπο­ρεί να απο­δει­χθεί νι­κη­φό­ρος και ιστο­ρι­κά βιώ­σι­μος, αν στην καρ­διά του θα είναι δια­πο­τι­σμέ­νος από την πιο προ­ω­θη­μέ­νη δη­μο­κρα­τία και την πιο βαθιά συμ­με­το­χή των πο­λι­τών στις απο­φά­σεις».

Έτσι είναι. Και αυτό πρέ­πει να «με­τα­φρά­ζε­ται» στις επι­λο­γές, στις ιε­ραρ­χή­σεις, στις αιχ­μές που από σή­με­ρα κιό­λας επι­λέ­γου­με.

Μόνο έτσι είναι εφι­κτό να δη­μιουρ­γη­θεί ένα «μέ­τω­πο» που θα μπο­ρεί να συμ­βά­λει στο τε­ρά­στιο κα­θή­κον της αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­τρο­πής της βάρ­βα­ρης λι­τό­τη­τας που η μνη­μο­νια­κή δε­κα­ε­τία συσ­σώ­ρευ­σε πάνω στον κόσμο μας.